Met behulp van cookies kunnen we analyses maken en uw ervaring op onze website verbeteren, lees meer. Ik snap het
15 Jaar geleden werkte Burobas voor het eerst aan een dementievriendelijk interieur. In de jaren daarna is er onderzoek gedaan waarmee we onze ontwerpen nog beter hebben gemaakt. En is de kennis over deze interieurs bij ons verder gegroeid. Een interieur dat goed is afgestemd op de gebruikers heeft veel voordelen. Het helpt de zorg wezenlijk verbeteren en het geeft rust voor bewoners. Daarom willen we graag deze kans gebruiken om onze kennis over dementievriendelijk interieur te delen. Burobas wil een bijdrage leveren aan de maatschappelijke verandering in de zorg. Het is belangrijk mensen met dementie als mens te blijven zien. De verbinding tussen de maatschappij en het verpleeghuis wordt steeds belangrijker. Nuttig zijn is belangrijk, ook bij mensen met dementie.
Dementievriendelijk interieur is interieur speciaal ontworpen om mensen met dementie een zorgelozer leven in het verzorgingstehuis te kunnen bieden.
Middels de omgeving, de inrichting en de benadering wordt getracht zoveel mogelijk aan te sluiten bij de belevingswereld van iemand met dementie. Bewoners moeten de omgeving herkennen. En hierin ligt de uitdaging voor ons als ontwerpers. Positieve prikkels in de gangen, prettige maar ook functionele verlichting en praktische, maar vooral gezellige huiskamers. Het gevoel van thuis wordt op een nieuwe plek gecreëerd. Het samen rond de tafel zitten met rinkelend servies. Het zien en ruiken dat er lekker wordt gekookt. Of de was die gevouwen wordt in de huiskamer. Zo normaal mogelijk!
‘Als je aan thuis denkt, dan denk je aan…?’ Is een vraag die je jezelf zou kunnen stellen als je de inrichting van de zorginstelling dementievriendelijker wilt maken. Het zijn de dingen die de oudere generatie direct associeert met thuis die herkenbaar zijn en een vertrouwd gevoel opwekken. Dat is ook waar bewoners met dementie een grote behoefte aan hebben: herkenbaarheid en vertrouwdheid.
Wanneer Burobas werkt aan een dementievriendelijke leefomgeving dan baseren we het interieur op het DNA van de locatie en de leefsituatie van de gebruikers. Hierdoor ziet zo’n inrichting er nooit uit als een ‘project’. De interieurs voor de zorgsector lijken eerder te zijn ‘ontstaan’ dan te zijn bedacht. Kenmerkend voor deze inrichtingen zijn het gevoel van huiselijkheid en geborgenheid. Dit gevoel is niet alleen voor de bewoners belangrijk, maar ook voor hun naasten. Het doel is altijd om naast het beste ontwerp voor de bewoners ook een uitnodigende omgeving te ontwerpen waar familie, vrienden en buurtbewoners graag op bezoek komen.
Op dit moment leven er maar liefst 290.000 mensen met dementie in Nederland. Door de aanhoudende vergrijzing en de steeds hogere levensverwachting verwacht Alzheimer Nederland een toename in dit aantal. In zulke mate zelfs dat in 2040 wordt verwacht dat het aantal mensen met dementie toeneemt tot over een half miljoen. En in 2050 zelfs piekt tot maar liefst 620.000 mensen met dementie.
Dementie wordt door Alzheimer Nederland (2017) gedefinieerd als een ziektebeeld waarbij de geestelijke vermogens ernstig zijn afgenomen. Als gevolg hiervan kan iemand dagelijkse handelingen, die voorheen moeiteloos werden gedaan, minder goed of niet meer uitvoeren. Je moet dan denken aan handelingen als: jezelf aankleden, voedsel bereiden, medicatie correct innemen en het betalen van rekeningen.
Het is vooral de oudere generatie die getroffen wordt door Alzheimer. Ruim 25% van de mensen boven de 80 jaar heeft dementie. Wanneer dementievriendelijk interieur ontworpen wordt dient rekening gehouden te worden met deze doelgroep. Terwijl de zorg en de gebouwen voor de zorg steeds moderner worden, zorgen we bij Burobas voor voldoende accenten die herinneren aan vroeger. Zonder dat het knullig wordt of op een museum gaat lijken uiteraard! We houden de blik op de toekomst, met alsmaar betere zorgmogelijkheden.
Bewoners met dementie hebben een grote behoefte aan herkenbaarheid en vertrouwdheid. Om die reden zorgen we voor veel positieve prikkels die herinneren aan vroeger. Een van onze favoriete interieuroplossingen hiervoor zijn de herinneringskastjes voor aan de deur. Samen met familie of vrienden kunnen bewoners kijken wat ze in hun kastje willen zetten. De toevoeging van de eigen spulletjes op de gang zorgt voor die benodigde herkenning en maakt de gang vele malen persoonlijker.
Maar ook over kleurgebruik en de verlichting wordt goed nagedacht. Zo hebben oudere bewoners steeds vaker slecht zicht. Licht-donker contrasten en contrasterende kleuren maken het voor ouderen makkelijker om meubels en objecten te zien. Dit is een vaak vergeten onderdeel van interieurontwerp voor ouderen (met dementie) en hoeft helemaal niet moeilijk te zijn.
Naast de genoemde licht-donker contrasten is ook de hoeveelheid licht belangrijk. Een goed lichtplan kan de tekortkomingen aan het zicht van ouderen zelfs gedeeltelijk compenseren. De ogen van een ouder persoon hebben om hetzelfde beeld te krijgen namelijk veel meer licht nodig dan de ogen van jonge mensen.
Ook heeft licht invloed op onze biologische klok. Hormonale processen, die zorgen dat we ’s ochtends bij het opkomen van de zon ontwaken en bij het ondergaan van de zon alweer langzaam vermoeid raken, hangen samen met licht. Ouderen in verzorgingstehuizen hebben daarom extra baat bij een goed lichtconcept. Het liefst met veel licht van buiten of biodynamisch licht. Biodynamisch licht is kunstlicht wat daglicht nabootst. Voldoende daglicht of gesimuleerd daglicht zorgt ervoor dat ouderen een beter dag-/ nachtritme behouden. Veel van de problemen waar ouderen in de dementiezorg mee kampen hangen samen met een verstoord dag-/ nachtritme. Je moet dan denken aan gedragsproblemen als angst, verwarring en apathie. Of aan slaapproblemen als sundowning, overdag slapen en onrustig zijn in de nacht.
Voordat we aan persoonlijke details en kleur toekomen beginnen we bij de plattegrond. We creëren altijd een zo groot mogelijke bewegingsvrijheid. Zowel in een nieuw, als in een bestaand zorggebouw! Daar is vaak meer ruimte voor dan een ongetraind oog kan zien. Voldoende bewegingsvrijheid is belangrijk voor het gevoel van vrijheid van de bewoner.
Sommige mensen met dementie hebben de neiging te lopen door het gebouw, maar raken daarbij vaak de weg kwijt. Het kwijtraken van de weg zorgt voor onrust. Daarom is het belangrijk herkenning in te bouwen (herkenbare opvallende elementen). Hierdoor vinden mensen beter de weg terug. Voorkom hierbij dat er gewerkt wordt met vervreemdend fotobehang van koeien en boekenkasten. Voor de bewoners is het verwarrend en het draagt niet bij aan een zo normaal mogelijke woonomgeving.
Als we de routing geoptimaliseerd hebben voor de bewoners en verzorgers, dan zorgen we voor de prettige verlichting, die positieve prikkels in de gangen en dat fijne huiskamer gevoel.
Ook voor verzorgers is dementievriendelijk interieur prettig werken. Wanneer de bewoners zich onprettig voelen, kan dit geuit worden richting de verzorgers. Dus het tegenovergestelde is ook waar: als de dementerende ouderen zich thuis voelen, uiten zij minder frustraties richting de verzorging en wordt het werk van de verzorgers verlicht.
Daarnaast speelt nog een andere belangrijke factor een rol: de veiligheid. Er is de afgelopen jaren een toename te zien van het aantal mensen dat overlijd aan letsel na een val. Bij 70% tot 80% van de gevallen onder 75+ers lag hier een ziekte als dementie aan ten grondslag, zo is gebleken uit onderzoek.
Er moet dus extra goed worden gekeken naar de omgeving. Interieur mag niet in de weg staan en moet goed zichtbaar zijn. Overal moet aan gedacht worden om te zorgen dat het interieur geen problemen veroorzaakt die leiden tot gevaarlijke situaties.
Ook voor bezoekers zorgen we dat de zorginstelling een prettige plek is om te bezoeken. Voor hen is het vaak moeilijk om hun geliefde, ouder of vriend in een zorginstelling te ontmoeten. Het interieur draagt bij aan de gemoedelijkheid en de geborgenheid waarin zij elkaar kunnen blijven zien. Het moet simpelweg een fijne plek zijn om op bezoek te komen. Een huiselijk gevoel, waar je graag komt en je je geliefde ook met een goed gevoel gedag zegt.
Om hieraan bij te dragen zijn wij bijvoorbeeld voorstander van het idee van een gastvrouw. Deze gastvrouw kom je tegen wanneer je binnenkomt. Geen loket of balie maar een persoonlijke benadering. Iemand die mensen welkom heet, waar je vragen aan kan stellen en die de benedenverdieping in de gaten houdt. Deze gastvrouw houdt niet alleen een oogje in het zeil bij bewoners, maar beantwoord ook voor de vragen die bezoekers eventueel hebben. Het weghalen van een loket of balie is tevens het weghalen van een barrière. Van een instelling naar een woonomgeving met het juiste gevoel voor gastvrijheid.
Iets dat echt niet vergeten mag worden is de achtergrond van de bewoners. Hun cultuur, hun beleving en wensen. Maar ook die van de verzorgers. Ook hun wensen en belangen dienen meegenomen te worden in het ontwerp van het dementievriendelijke interieur. Dus betrekken we de mensen van de zorg intensief bij de planvorming. Ze maken het interieur zo eigen en krijgen begrip voor de keuzes die gemaakt worden. Dit begeleiden en betrekken van medewerkers en bewoners bij de inrichting van de ruimtes vinden we heel belangrijk. Vooral voor ouderen met dementie is zo’n verbouwing of vernieuwing niet niks.
We combineren een moderne aanpak met elementen van vroeger. We bewaken een speelse balans tussen het oude en het nieuwe. Dat is kenmerkend voor onze aanpak. Om de vraag naar kwalitatief interieur te beantwoorden adviseren we bij Burobas – naast het ontwerpen en creëren van dementievriendelijk interieur – ook bij het kiezen van het juiste zorgmeubilair. Door collecties van diverse producenten periodiek te toetsen op ergonomische kwaliteit kunnen we een onafhankelijk advies geven.
Specifieke zorgoplossingen klinken altijd heel duur, maar hoeven dat niet te zijn. De kosten van een biodynamisch lichtplan zijn tegenwoordig niet meer zo hoog. Goedkoop in de zorg is duurkoop. Wanneer één op de tien keer dat een bewoner van een zorginstelling valt, voorkomen had kunnen worden door bijvoorbeeld voldoende ruimte of het juiste licht dan is dat er één teveel.
Het Wereldhuis in Boxtel is voor Zorggroep Elde ontworpen door Burobas. In dit Wereldhuis komen ouderen uit verschillende delen van de wereld samen. Dit zijn mensen deels met dementie en deels met lichamelijke beperkingen (= somatiek).
Zoals we eerder al beschreven is het toevoegen van herkenbare elementen een belangrijk onderdeel van het ontwerp. De ouderen in deze zorginstellingen zij veelal van Turkse en Marokkaanse afkomst, maar er komen er ook van overzeese gebieden zoals Indonesië en Suriname en er wonen zusters van verschillende katholieke congregaties! Het samenbrengen van hun religieuze achtergronden en culturen, zorgden voor een kleurrijke mix in het ontwerp.
Iets vinden en neerzetten wat bij al deze verschillende culturen herinneringen opwekt is natuurlijk praktisch onmogelijk. Bij dit project is er daarom eerst gekeken naar welk gevoel de ruimte moest opwekken. Kleuren en licht zijn daarbij onmisbaar gebleken. Een warme uitstraling was het verbindend element binnen deze ruimte.
Naast het gedeelde gevoel van warmte en geborgenheid dat deze ouderen aan thuis herinnert, hebben we ook per cultuur enkele voorwerpen geplaatst die herinneringen oproepen. Deze voorwerpen zijn te zien in de centrale hal. Ondanks de vele ogenschijnlijke verschillen heeft het Wereldhuis bewezen deze culturen als één geheel samen te kunnen brengen.
Voor Florence Adegeest in Voorschoten hebben we het interieur van de nieuwbouw ontworpen. Dit gebouw bestond uit drie bouwvolumes. In een van die volumes is de woongroepen voor bewoners met dementie opgenomen. De uitstraling van het hele complex is door de architect ooit gebaseerd op die van een grote jaren 30-villa: een rijke en klassieke uitstraling.
In deze woongroep voor bewoners met dementie is extra aandacht besteed aan het lichtniveau. Dit licht past niet alleen bij de bestaande rijke uitstraling, maar is extra prettig voor senioren. Want goed licht speelt – zoals je nu vast al gelezen hebt – een grotere rol bij het welzijn.
Ook in de Ingelanden in Utrecht wonen ouderen met geheugenproblemen in een woongroepen. Een speciaal element van dementievriendelijk interieur in dit ontwerp zijn de keukens. De keukens bij de huiskamers zijn namelijk ontworpen als ‘belevingskeukens’. Hier is alles gericht op herkenning. Bijvoorbeeld de voorraadkast met vertrouwde producten als Maggi, zout en kruiden. Alles in het ontwerp is erop gericht om houvast te bieden aan de ouderen.
Op ons werk aan dementievriendelijke interieurs krijgen we veel lovende reacties. Zo hoorden we van onze opdrachtgever bij Florence, Clarine van Wessem dat bezoekers bijzonder positief verrast zijn als ze het gastvrije middelpunt van Adegeest betreden.
Met zoveel verschillende mensen, moet je ook rekening houden met de verschillende behoeftes en wensen. Van bewoners, verzorgers, tot bezoeker en opdrachtgever. Ook hierover zijn onze opdrachtgevers vaak enthousiast:
Er zijn steeds meer mensen die in hun familie- of vriendenkringen te maken krijgen met een dierbare met dementie. En zelf worden we ook allemaal ouder, en wie weet, wellicht vergeetachtiger! We vinden het daarom belangrijk dat in de zorg de menselijke benadering centraal blijft. Want over één ding zijn we het allemaal eens: onze ouderen met dementie verdienen goede zorg.
Dankzij onze fijne opdrachtgevers werken we met veel plezier aan verbetering en vernieuwing van dementievriendelijke interieurs. Wonen voor mensen met dementie heeft onze speciale aandacht. Niet gek natuurlijk gezien de voordelen die een goed op de bewoner afgesteld interieur kan hebben. Wat ons betreft is het toekomstbeeld dan ook positief! Meer interieurontwerpen waar specifieke kennis over interieur ten goede komt van de gebruikers. Om samen, ook in de toekomst, betere zorgomgevingen te blijven creëren.
Heeft u of uw zorginstelling een vraag met betrekking tot dit thema, neemt u dan gerust contact met ons op. Wij zullen u met veel plezier te woord staan of verder helpen met uw interieurvragen.